Miskraam

Miskraam

Helaas gaat het soms mis. En dat is heel verdrietig. Hieronder kun je lezen over wat een miskraam is, wat de oorzaak is, hoe groot de kans is, wat de verschijnselen zijn en hoe een miskraam verloopt. Zo hopen wij jou meer duidelijkheid te geven en een deel van de onzekerheid weg te nemen.

Wat is een miskraam?

Een miskraam is het verlies van een niet-levensvatbaar kindje. In de eerste 2 tot 4 maanden van de zwangerschap noemt wordt het een vroege miskraam genoemd. Eén van de eerste verschijnselen is meestal vaginaal bloedverlies. Men spreekt dan van een dreigende miskraam. Bij bloedverlies treedt slechts in de helft van de situaties werkelijk een miskraam op, in de overige gevallen heeft het bloedverlies een andere oorzaak en groeit het kindje gewoon verder. Naast bloedverlies gaat het ook vaak gepaard met menstruatieachtige pijn in de onderbuik. Zwangerschapsverschijnselen zoals gespannen borsten en ochtendmisselijkheid nemen niet altijd af en zijn dus geen signaal voor een mogelijke miskraam.

Oorzaak 

De oorzaak van een miskraam is bijna altijd een aanlegstoornis. Bij de celdeling van de zwangerschap gaat het mis en de natuur vindt als het ware een logische oplossing: het groeit niet verder en het lichaam stoot het af. Extra onderzoek is niet nodig. Wanneer je meerdere achtereen je kindje te vroeg verliest kun je verder onderzoek laten doen. Helaas levert onderzoek bij het overgrote deel van de vrouwen slechts zelden een duidelijke verklaring op.

Kans
Vroege miskramen komen betrekkelijk veel voor: bij tenminste 1 op de 10 zwangerschappen is hier sprake van. Dit betekent dat in Nederland jaarlijks 25.000 vrouwen een miskraam meemaken. De kans neemt toe met de leeftijd. Vrouwen die er eenmaal eentje hebben meegemaakt, hebben mogelijk een licht verhoogde kans op een nieuwe miskraam. Maar de kans dat een zwangerschap goed afloopt, is vele malen groter.

Welk onderzoek is er mogelijk?
Echoscopisch onderzoek kan duidelijk maken of de zwangerschap nog intact is of dat er een miskraam heeft plaats gevonden. Ben je meer dan 2 weken over tijd? Dan kan het kloppen van het hartje via een inwendige, vaginale echo te zien zijn. De kans is dan een stuk kleiner, maar nog niet uitgesloten. Soms geeft vaginaal echoscopisch onderzoek bij een jonge zwangerschap nog geen duidelijkheid. Het is dan goed om af te wachten en 2 weken later het onderzoek te herhalen. Bedenk goed dat echoscopisch onderzoek niets verandert aan de uitkomst van de zwangerschap. Een miskraam is een veel voorkomend en ook een natuurlijk verschijnsel. Verloskundigen en huisartsen nemen daarom over het algemeen een afwachtende houding aan.

Wat te doen?
Omdat een aanlegstoornis van de zwangerschap vaak de oorzaak is van de miskraam, is behandeling niet mogelijk als de miskraam is vastgesteld. Medicijnen of maatregelen zoals bedrust of stoppen met werken hebben geen zin en kunnen niet de miskraam herstellen. Ons beleid (en ook dat van de ziekenhuizen in Utrecht) is om ongeveer een week af te wachten vanaf het moment dat de miskraam is geconstateerd. Na een week beslissen we dan in overleg met jou of je nog langer wilt afwachten of dat we een afspraak maken bij de gynaecoloog om de mogelijkheden voor een curettage te bespreken of een behandeling met pillen. Meestal komt een miskraam vanzelf op gang en is een curettage niet meer nodig. Afwachten kan medisch gezien geen kwaad en heeft geen gevolgen voor een nieuwe zwangerschap.

Het verloop 
Bloedverlies in de tweede of derde maand van de zwangerschap kan het eerste teken van een miskraam zijn. Meestal komt een miskraam na dit eerste bloedverlies binnen een aantal dagen op gang. Soms duurt dit echter nog een week of zelfs een paar weken. Geleidelijk ontstaat pijn in de onderbuik en neemt het bloedverlies toe, zoals bij een hevige menstruatie. In de loop van enkele uren wordt de vruchtzak met daarin het vruchtje uit de baarmoeder gedreven. De miskraam heeft dan plaatsgevonden. Meestal verdwijnt vrij snel hierna de buikpijn. Het bloedverlies vermindert ook snel en is vergelijkbaar met de laatste dagen van een menstruatie.

De vruchtzak is herkenbaar als een met vocht gevuld blaasje met een vliezig omhulsel dat gedeeltelijk met roze vlokken is bekleed. Vaak komen ook bloedstolsels vrij, die meer donkerrood en glad zijn. Sommige vrouwen twijfelen over het verschil tussen de vruchtzak en een stolsel. Een stolsel kunt je met je vingers uit elkaar trekken tot er niets van overblijft. Bij een vruchtzak herken je altijd een met helder vocht gevuld blaasje. Als je twijfelt, bewaar het stolsel dan in een bakje dan kunnen wij het voor je nakijken.

Soms is de miskraam niet compleet, er blijven dan stolsels in de baarmoeder zitten. Het gevolg hiervan kan veel bloedverlies zijn. Als je binnen een uur meer dan 3 maandverbanden vol met bloed verliest dan moet je contact met ons opnemen. Soms is een curettage medisch noodzakelijk om het bloedverlies te laten stoppen.

Als de miskraam op zich laat wachten
Een week nadat we de miskraam hebben geconstateerd, nemen wij weer contact met je op over het verdere beleid. Veel vrouwen willen dan nog wat langer afwachten omdat een spontane miskraam de natuurlijke gang van zaken is. Zij willen hun verdriet om het verlies van een gewenste zwangerschap thuis verwerken. Een voordeel van afwachten is dat eventuele (zeldzame) complicaties ten gevolge van een curettage worden vermeden.

Sommige vrouwen vinden echter dat het afwachten veel onzekerheid oplevert en het normale leven verstoort, terwijl zij soms ook nog zwangerschapsklachten hebben. Of zij vinden het vervelend om zwanger te zijn van een niet-levensvatbare vrucht. Ook het afwachten en de onzekerheid over het tijdstip van de miskraam wegen soms zwaar. Mocht je dit ook zo voelen dan maken wij een afspraak voor je bij de gynaecoloog. Daar kun je de mogelijkheden bespreken om de miskraam op gang te brengen met medicijnen of een curettage te krijgen. Het verdriet over de miskraam zelf moet dan nog wel verwerkt worden. De ervaring heeft ons geleerd dat het voor het verwerkingsproces goed is niet te snel in te grijpen.

Curettage
Een curettage is een kleine medische ingreep. De gynaecoloog zuigt de baarmoederholte via de vagina door een dun slangetje leeg of maakt deze met een curette (soort lepeltje) schoon. De ingreep duurt ongeveer 5-10 minuten en gebeurt in de meeste ziekenhuizen in dagbehandeling. Vaak geeft men een korte narcose zodat je van de ingreep niets zal voelen. De gynaecoloog kan je informatie geven over de gewenste narcose. Als je gezond bent, is het een ingreep met een klein risico op complicaties. Heel soms komt het voor dat er bij een curettage een rest van de miskraam overblijft. Er zijn in de meeste gevallen geen gevolgen te verwachten voor een volgende zwangerschap.

Lichamelijk en emotioneel herstel
Het lichamelijke herstel na een spontane miskraam of een curettage is meestal vlot. Gedurende 1 tot 2 weken bestaat vaak nog wat bloedverlies en bruinige afscheiding. Het is verstandig om met gemeenschap en tampongebruik te wachten tot het bloedverlies voorbij is. Hierna is het lichaam voldoende hersteld om weer opnieuw zwanger te worden. Het zwanger worden op zich wordt door een miskraam niet bemoeilijkt. Ook is het uit medisch oogpunt niet noodzakelijk een aantal maanden te wachten met opnieuw zwanger te worden.

De volgende menstruatie verschijnt na ongeveer 6 weken, soms een paar weken eerder of later. Veel vrouwen maken na een miskraam psychisch een moeilijke tijd door. De miskraam betekent een streep door de toekomst en brengt een abrupt einde aan alle plannen en fantasieën over het verwachte kindje. Dat de zwangerschap vanaf het begin al niet in orde was en de miskraam dus een natuurlijke en logische oplossing is, is voor sommigen een troost. Verdriet, schuldgevoelens, ongeloof, boosheid en een gevoel van leegte zijn veel voorkomende emoties, zeker bij een vrouw.
De vraag waarom het mis ging houdt je wellicht bezig. Hoe invoelbaar ook, schuldgevoelens zijn bijna nooit terecht. Een miskraam is een natuurlijke oplossing voor iets wat fout ging rond de bevruchting, en het is maar de vraag of een gezondere leefwijze of minder stress dit had kunnen voorkomen.
Op deze website vind je informatie over begeleiding en het verwerkingsproces.

Hoe kunt je de kans op een volgende miskraam verkleinen?
Als je opnieuw zwanger wilt worden, is het verstandig zo gezond mogelijk te leven. Dat betekent gezond en gevarieerd eten, geen alcohol drinken, niet roken en geen medicijnen innemen zonder overleg. Toch is het niet mogelijk een miskraam met zekerheid te voorkomen, ook als je je aan deze regels houdt. Voor elke vrouw die (opnieuw) zwanger wil worden, luidt het advies om dagelijks een tablet foliumzuur van 0,4 mg te gebruiken. Mocht je voorafgaand aan de miskraam geen foliumzuur gebruikt hebben, dan hoeft je je daar niet schuldig over te voelen. Foliumzuur vermindert niet de kans op een miskraam, maar wel de kans op een kindje met een open ruggetje en geldt als advies vanuit de gezondheidsraad voor alle vrouwen die zwanger wensen te worden.

Heb je vragen over miskramen of wil je meer weten? Wij helpen je graag.

Klik hier voor meer informatie. Of lees het nog rustig na in de Folder ‘Een miskraam, wat nu?’ (1 MB).  De folder beschrijft het miskraamverloop & de mogelijkheden: afwachten, medicijnbehandeling & curettage.